decentering digital media

NOWE MEDIA/AWANGARDAwykład, dyskusja

Umieszczając poza centrum. Media cyfrowe a literatura eksperymentalnadr Piotr Marecki (UJ, Ha!Art)

piątek, 26 maja 2017, g. 14:30, s. 3wstęp wolny

Media cyfrowe, które są dzisiaj dominujące w komunikacji społecznej, służą także jako narzędzia do różnych form ekspresji (literatura elektroniczna, sztuka mediów, gry, demoscena). Truizmem jest powiedzenie, że język angielski jest dominujący w mediach cyfrowych. Zarówno wszelkie badania, jak i dzieła kanoniczne funkcjonują w języku angielskim i to Zachód uważany jest jako dominujący w tej dyscyplinie. Ale z drugiej strony od kilku lat w obszarze mediów cyfrowych zaobserwować można nowe trendy, które zmierzają do odkrycia tego, co centrum znacząco nazywa „obrzeżami”. Szczególnie interesujące wydają się perspektywy i zjawiska, które zostały rozwijane bez wpływu i inspiracji centrum (na przykład kraje za Żelazną Kurtyną, Ameryka Łacińska czy kraje arabskie).

W trakcie wykładu zorganizowanego z okazji 100-lecia awangardy w Polsce omówione zostaną przede wszystkim współczesne eksperymenty literackie, które powstają pod wpływem mediów cyfrowych. Perspektywa lokalna (polska) zderzona zostanie z perspektywą centralną. Zaprezentowane zostaną nowe formy praktyk pisarskich: od używania algorytmów, poprzez wykorzystanie poetyki bazy danych, gatunki eksplorujące internet rzeczy czy eksperymenty z nieświadomością internetu. Przedstawione zostaną także strategie wytwarzania współczesnych eksperymentalnych dzieł literackich, które nierzadko powstają w kontekście akademii (np. w laboratoriach humanistycznych) i bliskie są projektom badawczym.

dr Piotr Marecki – kulturoznawca i redaktor, wydawca, producent i wytwórca utworów cyfrowych. Pracuje jako adiunkt w Instytucie Kultury Uniwersytetu Jagiellońskiego. Współtwórca i współszef Korporacji Ha!art. Postdok na Massachusetts Institute of Technology (2013-14), był także profesorem wizytującym w Media Archeology Lab na Uniwersytecie Colorado w Boulder (USA), na Uniwersytecie w Rochester (USA), Uniwersytecie w Bergen (Norwegia) oraz w Smolny College w Sankt Petersburgu (Rosja). Wspólnie z autorami i autorkami z kilku krajów opublikował ostatnio tomik literatury generatywnej 2X6 (Les Figues Press, Los Angeles 2016). Obecnie pracuje nad książką o gatunkach cyfrowych oraz monografią komputera ZX Spectrum (wspólnie z demoscenerami Yerzmyeyem i Hellbojem). W ramach projektu „Twórcze programowanie” realizowanego ze środków NPRH był inicjatorem i współtwórcą UBU lab na UJ. Mieszka w Krakowie.

Piotr Marecki, Ph.D., from Jagiellonian University and the UBU Lab in Kraków, Poland, will speak on the popular 8-bit computer released in 1982 in the UK, the ZX Spectrum. The title of his talk,  “The ZX Spectrum Demoscene as Organized Anarchy,” argues that the ZX Spectrum platform is unique as compared to other 8-bit machines and can be seen as organized anarchy. The event is scheduled on Friday, September 1, from 12-1 p.m. in VMMC 211A on the campus of WSUV.

Its uniqueness lies, Marecki claims, in the reception of the platform by users on a scale which is incomparable to that of any other platform. The traditional way of using platforms (not only the 8-bit) is based on their consumption, or the use of the official equipment, as well as programing, delivered by the manufacturer. And although the stories about platforms such as the C-64 or Atari are no strangers to creative and bottom-up approaches, these are based on the creation of independent programs. Besides the ZX Spectrum, none of these platforms generated, on such scale and creative level, the same hardware systems or clones. This is related to the simplicity of the computer’s construction and the cheap cost of the accessories as well as the geopolitical conditions in the world in the period of the platform’s popularity, the 80s and 90s.

As an example of organized anarchy, the ZX Spectrum demoscene, the phenomenon is apparent to those with advanced understanding of digital media. In the book Freax. The Brief History of Computer Demoscene it is stated that “almost all modern art genres have an underground stream that can not be found anywhere, or bought in shops, and only insiders know of its existence.” Adjectives such as illegal, grassroots, independent and DIY aesthetics are often related with this field and practice. The term itself is derived from the word “demonstration” and refers to the demonstration of the capabilities of a platform and the skills of a programmer. A basic understanding of the demoscene will treat it as “a subculture in the computer underground culture universe, dealing with the creative and constructive side of technology” (Demoscene FAQ). This talk takes into account and affirms the local perspective, different from the dominant one (ZX Spectrum as platform and demoscene as form of activity are very local). Talk is based on the research project on ZX Spectrum platform runs by the UBU lab at the Jagiellonian University.

Digital media, which are today dominant in social communication, serve also different types of creative expression (video games, new media art, electronic literature, demoscene). It is trivial to say that digital media are dominated by the English language. Both most recognized theoretical texts as well as canonical works are in the English language. And it is the West that is treated as dominant in this area. However, only over the past few years have we seen a new trend emerging, one which aims to discover what has happened in areas that the center has meaningfully called the “end (s)”. Particularly interesting are the perspectives and phenomena that have developed without influence or inspiration from the center in question (for example, communist countries beyond the Iron Curtain or the non-Latin languages, like Arabic or Chinese).

There is no strong scientific recognition of the distinctiveness of the approach to digital media in eastern countries. Both a lack of access to hardware and legal software under communism, as well as exclusion of the peripheries after the transformation gave rise to a number of local phenomena as cloning hardware, creating independent software, and widespread creative programming. The best proof of this is the demoscene – an underground subculture which developed in Europe (also in Central and Eastern Europe), with no comparable phenomena in other areas of the world.

The point of departure for this article is the Renderings project (http://trope-tank.mit.edu/renderings/) established in 2014 and developed at the Massachusetts Institute of Technology in a laboratory called the Trope Tank. The goal of the project is to translate highly computational and otherwise unusual digital literature into English. Translating digital works that are implemented as computer programs presents new challenges that go beyond the already difficult ones tackled by translators of more typical forms of literature. It is a type of translation akin to the translation of experimental, conceptual, or constrained works. It is not unusual for this task to require the translator or translators to reinvent the work in a new linguistic and cultural context, and sometimes also to port the original program to another programming language. This article describes an undertaking related to the broadly understood discipline of creative computing and studies the work of the translator as taking place both in code and language, drawing from the methodologies developed by the fields of code studies, platform studies, and expressive processing.

(Source: Authors' Abstract)